XX w.

1902.

• Założenie przy parafii tajnej wypożyczalni książek, mającej na celu rozbudzenie ducha narodowego.
• Tutejsza Straż Ogniowa Ochotnicza liczy 73 członków czynnych, 28 wspierających i 1 członka honorowego (baron Leopold Kronenberg). Jednostka posiada 2 sikawki oraz po 8 beczek i drabin.

1904.

• W mieście powstaje apteka. Jej właścicielem jest Juliusz Cepeusz.
• Powstanie ochronki dla dzieci pracowników cukrowni.

1905.

• Powstanie ochronki dla dzieci miejskich.
• W podwórzu poklasztornym zorganizowano 5-oddziałową szkołę powszechną.
• Robotnicy Cukrowni, zrzeszeni w Związku Zawodowym Robotników Królestwa Polskiego, organizują strajk, a także aktywizują do wystąpień o charakterze ekonomicznym fornali z pobliskich majątków ziemskich.

1906.
W kampanii buraczanej 1905/06 przerób buraków w Cukrowni Brześć Kujawski podniesiono do 500 ton na dobę.

1908.

• Rozpoczęcie restauracji i regotyzacji kościoła parafialnego (wg proj. Tomasza Pajzderskiego). Potrwają one do 1911 r.
• Powstanie Domu Ludowego (pod zarządem parafialnym).
• Uruchomienie na potrzeby Cukrowni kolejki wąskotorowej (będącej jej własnością). Ogólna jej długość wynosi 37 km, a szerokość toru 75 cm. Na tabor kolejki składają się 4 parowozy, 132 wagony towarowe i 1 osobowy dla własnego użytku na 20 ludzi.

1909.
Brześć Kujawski otrzymuje połączenie koleją wąskotorową z Włocławkiem.

1911.

• Powstanie Kasy Pożyczkowo-Oszczędnościowej.
• Zakończono prace nad witrażami w ostrołukowych oknach prezbiterium, nawy oraz kaplicy kościoła parafialnego. Zostały one wykonane przez warszawską firmę "Białkowski" według projektów Konrada Krzyżanowskiego.

1912.

• Po roku budowy oddano do użytku remizę Straży Ogniowej Ochotniczej. Przy tutejszej jednostce strażackiej zorganizowano również orkiestrą dętą (w latach 1964-1984 funkcjonowała ona jako orkiestra Cukrowni Brześć Kujawski).
• Wybudowanie kolejki wąskotorowej do Boniewa.
• Miasto liczy 3 111 mieszkańców, z czego 28% stanowią Żydzi.

1913.
Podczas kampanii buraczanej 1912/13 w Cukrowni Brześć Kujawski następuje zwiększenie przerobu do 700 ton na dobę.

1914.

• W mieście działa Oddział Pocztowo-Telegraficzny.
• W wyniku działań I wojny światowej, toczonych w tutejszych okolicach, do miasta wpadają podjazdy wojsk niemieckich bądź rosyjskich. W sierpniu niemiecki patrol wojskowy uprowadza z miasta 32 mężczyzn, których umieszczono jako jeńców w Magdeburgu.
• W dniach 11-12 listopada 1914 r., Brześć Kujawski znajduje się w centrum ognia artyleryjskiego. Poległo setki żołnierzy, walczących zarówno po stronie Rosji, jak i Niemiec. W mieście powstają dwa szpitale wojskowe. Spośród ludności cywilnej giną 2 osoby, a kilku zostało rannych. Pożar zaś niszczy 3 domy. Duże szkody powoduje też uderzenie pocisków w gmach dawnego klasztoru dominikańskiego oraz w więzienie. Zniszczeniu uległa tez studnia miejska.
• Następuje okupacja niemiecka, w wyniku której miasto wraz z powiatem włocławskim zostaje włączone do Generał-Gubernatorstwa Warszawskiego. Władze okupacyjne prowadzą na terenie miasta gospodarkę rabunkową, rekwirując żywność na potrzeby wojska, konfiskując przedmioty mosiężne, dzwony kościelne i piszczałki z organów kościoła poklasztornego, a także przejmując kolejkę wąskotorową.

1916.

• Likwidacja więzienia brzeskiego.
• Powstanie w mieście tzw. taniej kuchni, która w okresie zimowym wydawała do 250 obiadów dziennie. Funkcjonuje ona do 1918 r.

1917.

• Ponowna konsekracja fary brzeskiej (po zakończonym remoncie).
• W mieście powstaje Stowarzyszenie Młodzieży Polskiej (jako kółko dramatyczne). -W szkole przy cukrowni zostaje wystawione bez zgody władz okupacyjnych amatorskie przedstawienie "Powstanie w 1863 r. na Kujawach".
• Na terenie miasta działa straż obywatelska, która utrzymuje ład i porządek na terenie miasta. Jej funkcjonariuszami są miejscowi strażacy.

1918.

• W listopadzie tutejsza młodzież rozbraja oddział wojsk niemieckich. Brześć Kujawski wchodzi w skład odrodzonego państwa polskiego. Administracyjnie zalicza się do powiatu włocławskiego, województwa warszawskiego.
• Miasto staje się siedzibą okręgu Policji Państwowej.
• W dawnym budynku więziennym powstaje Publiczna VII-klasowa Szkoła Powszechna im. króla Władysława Łokietka.
• Rząd polski przejmuje od Cukrowni na własność kolejkę wąskotorową. Od tej pory Cukrownia będzie płacić wysokie stawki taryfowe za przewożone ładunki.
• Swoją działalność w mieście rozpoczyna Czerwony Krzyż.

1919.

• W mieście gości generał Józef Haller, który wizytuje stacjonujący tu pułk Hallerczyków.
• W skład dekanatu brzeskiego wchodzą parafie Brześć Kujawski, Boniewo, Dąbie Kujawskie, Kłobia, Kruszyn, Lubraniec, Lubomin, Śmiłowice, Wieniec i Zgłowiączka.

1920.

• W związku z zagrożeniem agresją ze strony Rosji bolszewickiej powstaje w mieście Obywatelski Komitet Obrony Państwa.
• Mieszkańcy Brześcia Kujawskiego opodatkowują się kwotą w wysokości 4% od swoich dochodów z przeznaczeniem na potrzeby Armii Ochotniczej gen. Józefa Hallera, do której wstępuje licznie młodzież z Brześcia Kujawskiego. Do Legionu Kobiecego zaciągają się również 3 kobiety. Od połowy lipca przez miasto ciągną tabory ludności cywilnej ze wschodu, uciekających przed nawałą bolszewicką. Brześcianie dowożą żywność obrońcom Włocławka.

1921.

• Wybudowanie przez Cukrownię linii wąskotorowych do Osięcin i Kościelnej Wsi. W dalszych latach sieć własnych cukrowniczych linii wąskotorowych będzie rozbudowywana.
• W Brześciu Kujawskim mieszka 3 818 osób. W tym jest 794 Żydów, co stanowi 20,9% ludności miasta.

1922.
Pożar klasztoru podominikańskiego. Zdołano uratować m. in. Najświętszy Sakrament oraz łaskami słynący obraz Matki Bożej Różańcowej.

1923.

• Wybudowanie linii kolejki wąskotorowej do Dębic.
• Uruchomienie Zakładów Ceramicznych "Rumaki".
• Liczba stałych mieszkańców miasta wynosiła 4 138 osób (ludność żydowska liczy 984 osoby). W skład trwałego majątku miejskiego wchodzą: 85 mórg ziemi ornej (wydzierżawiana przez miasto w drodze przetargu co 3 lata), 70 mórg nieużytków dzierżawionych przez koła łowickie bądź indywidualnych myśliwych, 300 arów lasu (systematycznie wyrąbywanego przez miasto), 1 dom w osadzie leśnej Wyrąb (wydzierżawiany różnym osobom), rzeźnia miejska, 5 jatek w rynku (dzierżawionych poszczególnym rzeźnikom), budynek ratusza (siedziba władz miejskich), dom – przytułek dla starców, gmach powięzienny (użytkowany do celów szkolnych) i odwszalnia.

1924.

• Przyłączono do miasta nowe obszary: z gminy Falborz osadę młynarską Topielec, Cukrownię Brześć Kujawski, osadę fabryczną Bugaj, kolonię Nowo-Stary Brześć wraz ze stacją kolejki Brześć Kujawski, z gminy Piaski cegielnię i Zakłady Ceramiczne Rumaki, a z gminy Wieniec kolonię Karaskowo. Obszar miejski liczy odtąd 357,2 ha (wcześniej zaś 234 ha).
• Podczas kampanii buraczanej 1923/24 w Cukrowni Brześć Kujawski przerób buraków zwiększono do 1000 ton na dobę.

1926.

• Rozpoczęcie działalności przez Sejmikową Szkołę Rolniczą dla młodzieży męskiej w nowo wybudowanym budynku w Starym Brześciu oraz Rolniczego Zakładu Doświadczalnego i Organizacji Kółek Rolniczych.
• W Brześciu Kujawskim zostaje zorganizowane gniazdo Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół".
• Uruchomienie komunalnej elektrowni, początkowo dostarczającej prąd wyłącznie do celów oświetleniowych (40 Kwh, prąd stały o mocy 220 v).
• Cukrownia Brześć Kujawski jest Spółką Akcyjną. Kapitał zakładowy wynosi 4 800 000 zł polskich, a ogólna objętość 4 dołów spławiakowych 24 000 kwintali buraków. Fabryka produkuje zarówno cukier biały kryształ, jak i rafinadę w kostkach.

1927.
Zakończenie malowania w kościele farnym polichromii, zawierającej m. in. sceny z historii miasta.

1928.

• Rozpoczęcie odbudowy kościoła poklasztornego (wg proj. Adolfa Buraczewskiego). -Do Brześcia Kujawskiego przybywają zakonnicy ze zgromadzenia Niepokalanego Poczęcia NMP (koncepcjoniści, zwani przez okoliczną ludność modrakami).
• Działająca przy Cukrowni szkoła prywatna zostaje przekształcona w 7-klasową szkołę powszechną.
• Zakłady Ceramiczne Rumaki produkują cegłę sposobem ręcznym oraz częściowo zmechanizowanym. W okresie pełnego rozruchu zakład jest w stanie produkować od 3 do 7,5 miliona sztuk cegły rocznie. Jednak realna produkcja waha się w granicach od 2 do 5 milionów.

1929.

• W miejsce dotychczasowego Sądu Pokoju w Brześciu Kujawskim powstaje Sąd Grodzki. Do jego kompetencji będą należały m. in. spory majątkowe (w tym sprawy dziedziczenia), sprawy karne (np. o pobicie, uprawianie praktyki lekarskiej bez zezwolenia, oszustwa) i opiekuńcze czy udzielanie pomocy na żądane sądów zagranicznych.
• Utworzenie 3-letniej Publicznej Dokształcającej Szkoły Zawodowej, kształcącej absolwentów klas 6 szkoły powszechnej w zakresie rysunku technicznego. W szkole będzie pobierać naukę przeciętnie około 100 uczniów.
• Magistrat Brześcia Kujawskiego opiera swą gospodarkę na czerpaniu zysków ze źródeł pozaprodukcyjnych, takich jak podatki komunalne, dzierżawa miejskiej ziemi uprawnej, wydzierżawianie terenów łowieckich oraz odstępowanie prawa do polowania na gruntach miejskich, udzielanie prawa do prowadzenia karczem i wyszynku napojów alkoholowych, dzierżawa jatek, wynajem terenów miejskich pod zakładane przedsiębiorstwa prywatne, przeprowadzania transakcji spekulacyjnych. Znaczna część wydatków inwestycyjnych jest jednak pokrywana poprzez zaciąganie długo- i krótkoterminowych pożyczek.
• Tutejsza żydowska gmina wyznaniowa obejmuje Brześć Kujawski wraz z przedmieściem; z gminy Wieniec: Gużlin, Pikutkowo, Słone, Machnacz, Kąty, Wieniec, Marianki, Gustorzyn, Polówkę, Lipinki, Dziadowo, Wolicę oraz Nową; z gminy Falborz: Stary Brześć, Falborz, Nowy Młyn, Miechowice, Jądrowice, Kąkową Wolę, Rzadką Wolę i Popowiczki; z gminy Śmiłowice: Smólsk, Potok, Józefowo, Kruszyn, Markowo oraz Gróbce; z gminy Piaski: Sykułę, Manieczki oraz folwark Sokołowo; z gminy Bądkowo (pow. nieszawski): Bachórke, Kałęcin oraz Wysocin.

1930.

• Utworzenie Komunalnej Kasy Oszczędności.
• Odsłonięcie pomnika marszałka Józefa Piłsudskiego.
• Zakończenie odbudowy kościoła poklasztornego oraz ponowne jego poświęcenie. -Powstanie Związku Lokatorów oraz Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet.
• Znajdujące sie w granicach miasta Zakłady Ceramiczne "Rumaki" Spółka Akcyjna produkują dreny, dachówki, cegłę i kafle. Fabryka posiada własną bocznicę kolejki wąskotorowej.
• W Brześciu dają o sobie znać skutki wielkiego kryzysu gospodarczego. Kurczą się rynki zbytu, maleje popyt na podstawowe artykuły spożywcze, a okoliczni rolnicy ograniczają zakupy towarów przemysłowych. Pomimo tego ceny większości artykułów w przeciągu roku spadają o kilka bądź kilkadziesiąt procent.

1931.

• Oddano do użytku nowy budynek drugiej w mieście (budowa trwała od 1928 r.) powszechnej Szkoły VII-klasowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego (nr 2). W wyniku tego nauczaniem zostało objętych 93,2% dzieci w wieku szkolnym.
• W mieście zamieszkuje 7 ewangelików. Chowają się oni na miejscowym cmentarzu parafialnym. Jednym z nich jest Antoni Zajda (1851-1933), wcześniejszy dwukrotny burmistrz Brześcia Kujawskiego, naczelnik więzienia i członek Zarządu miejscowej Straży Ogniowej.

1932.

• Mają miejsce protesty bezrobotnych. Domagają się oni zarówno poprawy swojej sytuacji materialnej, jak i ustąpienia władz miejskich. Atakują oni kamieniami z bruku ulicznego budynek Magistratu, jak i miejscowy garnizon policyjny. W wyniku tych działań zatrzymano 14 osób.
• Handel na terenie miasta składa się wyłącznie z małych sklepików, które w większości należą do kupców żydowskich. Jednocześnie rośnie napięcie pomiędzy Polakami a Żydami. Dochodzi do pobicia Polaków i wyzwisk pod ich adresem, a z drugiej strony do rozrzucania ulotek o treści antyżydowskiej i zwalczania żydowskiego handlu.
• W Brześciu Kujawskim działają następujące partie polityczne:
• W mieście działają oddziały następujących politycznych organizacji żydowskich: Centralnej Organizacji Syjonistycznej, Syjonistycznej Partii Pracy "Hitachduth", Organizacji Syjonistów Rewizjonistów "Brith Hazohar", Centralnej Organizacji Żydów Ortodoksów "Aguda Izrael", Ogólnożydowskiego Związku Robotniczego "Bund"; zawodowych: Centralnego Związku Rzemieślników Żydów w Polsce, Związku Rzemieślniczego Żydów; ekonomicznych: Towarzystwa Bezprocentowych Pożyczek "Gemiłus Chesed", Banku Spółdzielczego Drobnych Kupców i Handlarzy w Polsce; religijnych: Bractwa Pogrzebowego "Chewra Kadisza", Bractwa Psalmów "Chewra Tehilim", Bractwa Biblii "Chewra Mekera". Ponadto działają tu: Stowarzyszenie Wychowania Fizycznego "Jutrznia", dwie biblioteki oraz dwuklasowa szkoła (chader). Centrum życia tutejszej gminy żydowskiej koncentruje się wokół synagogi na ul. Krakowskiej, a cmentarz żydowski znajduje się na ulicy 11 listopada.
• Na majątek tutejszej żydowskiej gminy wyznaniowej składają się 3 budynki murowane, przy czym w pierwszym z nich mieści się m. in. mieszkanie rabina, w drugim I klasa chederu (szkoły religijnej), w trzecim II klasa chederu i kancelaria owej gminy, 2 drewniane mykwy (domy), cmentarz oraz rzeźnia murowana dla uboju ptactwa.

1933.

• Na bazie Domu Ludowego powstał Dom Katolicki (z ochronką dla dzieci, salą do przestawień i świetlicą Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół").
• Do miasta przyłączono rozparcelowany majątek Falborek z gminy Falborz oraz część gruntów dawnego majątku Brześć Kujawski położonych przy wsi Guźlin z gminy Wieniec. W związku z tym przybywa liczba mieszkającej na terenie miasta ludności rolniczej.
• Powstaje Przedszkole Miejskie (już wcześniej funkcjonowało przedszkole parafialne). W obu przedszkolach były 4 wychowawczynie, a uczęszczało do nich przeciętnie rocznie 190 dzieci.
• Archeolog Konrad Jażdżewski rozpoczyna pod miastem badania archeologiczne, odkrywając osadę grupy brzesko-kujawskiej nad jeziorem Smętowo.
• Rozszerzono obszar istniejącego od końca XVI w. cmentarza żydowskiego (ul. 11 Listopada) o teren z majątku Falborek.
• W Brześciu Kujawskim mieszka 5 997 osób, z czego 5 285 to Polacy (88,13%), 707 Żydzi (11,79%), a 5 Niemcy (0,08%). Wśród zamieszkałych w Brześciu Kujawskim osób zrzeszonych w gminie wyznaniowej żydowskiej jest 32 kupców, 16 krawców, 12 handlarzy, 10 szewców, 5 rzeźników, 3 właścicieli domów, 2 właścicieli restauracji, 2 piekarzy, 2 szklarzy, 2 fryzjerów, 2 furmanów, 2 kamaszników, 2 właścicieli aut pasażerskich, 1 lekarz dentysta, 1 fryzjer, 1 właściciel kolektury, 1 introligator, 1 akuszerka, 1 blacharz, 1 właściciel lasu i tartaku oraz 1 pośrednik.
• W mieście działają Stronnictwo Narodowe (endecja) oraz Żydowska Socjalistyczna Partia Robotnicza Robotnicy Syjonu (Poalej Sjon Prawica). Stosunkowo duże wpływy ma tu też Komunistyczna Partia Polski (KPP), a mniejsze Polska Partia Socjalistyczna (PPS).

1934.

• Obszar miasta liczy 1 200 ha, a liczba mieszkańców 6 500 (w tym około 700 osób to mniejszość żydowska i inne mniejszości narodowe).
• Według sprawozdania lustratora Związku Miast znaczna część mieszkańców Brześcia to robotnicy niewykwalifikowani, znajdujący sezonowo zajęcie w przemyśle i częściowo przy robotach rolnych w okolicznych majątkach ziemskich. Pomimo tego miasto jest atrakcyjne dla okolicznych bezrolnych, którzy osiadają na terenie Brześcia Kujawskiego z nadzieją, że otrzymają tutaj pracę, co stworzy im lepsze warunki bytowania niż w okolicznych folwarkach.
• Na początku roku liczba zarejestrowanych bezrobotnych wynosi 821, z czego uprawnionych do pobierania ustawowych zasiłków jest 120 osób. Na tej podstawie przyjmuje się, że w okresie zimowych nie posiada własnych środków egzystencji około 2 500 – 3 200 osób, co stanowi około 38-47% ludności Brześcia Kujawskiego.
• Na terenie miasta działają m. in.: poczta, stacja wąskotorowej Kolei Dojazdowej Kujawskiej oraz 2 szkoły, które dktóre dysponują łącznie 19 salami szkolnymi, 2 salami robót ręcznych, 1 salą gimnastyczną, 1 świetlicą, 1 gabinetem fizycznym, 1 biblioteką i 4 szatniami. W roku szkolnym 1934/35 na 25 istniejących oddziałów (klas) szkolnych w obu szkołach jest obsadzonych 21 etatów nauczycielskich. 
• Tutejsza elektrownia obsługuje 241 abonentów na terenie miasta (w tym magistrat i oświetlenie uliczne). Produkcja prądu jest droga, a cena jednego kilowata kształtuje się na poziomie 80 gr. Roczna średnia produkcja wynosi około 34 000 Kwh. Jest to jednak przedsiębiorstwo deficytowe, nie wpływające pozytywnie na kształtowanie budżetu miejskiego. Istniejąca na terenie Brześcia Kujawskiego sieć elektrycznych przewodów napowietrznych wynosi ponad 8 km. Jej stan jest jednak niezadowalający. Z tego powodu 20-25% produkcji energii elektrycznej odlicza się na straty. -
• W Brześciu Kujawskim działa rzeźnia miejska, która jest przedsiębiorstwem o małej zdolności produkcyjnej. Będzie ona funkcjonować do końca okresu międzywojennego. Jest ona czynna przez 4 dni w tygodniu, a zdolność przerobowa wynosi 10 sztuk bydła rogatego lub 40 sztuk trzody chlewnej dziennie. Jej rola ogranicza się do uboju bydła i weterynaryjnego badania mięsa. Urządzenia zakładu są prymitywne, a jego stan sanitarny pozostawia wiele do życzenia. -Działa targowisko miejskie, które daje miastu pewne zyski z opłat targowych i postojowych, nie wymagając większych nakładów finansowych. Jakkolwiek jest ono wystarczające dla miejscowych potrzeb, to jednak panujące na nim warunki sanitarne budzą zastrzeżenia. -Kapitał realny Komunalnej Kasy Oszczędności wynosi 25 000 zł (zadeklarowany 50 000 zł). -Trwały majątek komunalny powiększył się o nabyte przez Brześć Kujawski obszary leśne o areale 229,5 ha. o areale 229,5 ha.
•  Podczas kampanii buraczanej 1933/34 w Cukrowni Brześć Kujawski przerób buraków zwiększono do 1 400 ton na dobę. Zatrudnia ona około 100 stałych pracowników, a w czasie kampanii buraczanej około 900. Zakłady Ceramiczne Rumaki, pracujące średnio przez 200 dni w roku (nie podjęły w ogóle pracy w 1933 r.), zatrudniają mniej więcej 160 robotników. -Oprócz tego na terenie miasta działają 2 małe wytwórnie cykorii oraz około 200 zakładów rzemieślniczych (w rękach polskich i żydowskich).

1935.

Przed Szkołą Powszechną im. Króla Władysława Łokietka ufundowano z okazji trwającego w Kościele katolickim roku jubileuszowego przez tutejszy oddział Akcji Katolickiej oraz parafian brzeskich figurę Chrystusa Króla (później przeniesiono ją na skrzyżowanie dróg do Włocławka i Wieńca).

1936.

• W Brześciu Kujawskim funkcjonują dwie komórki Komunistycznej Partii Polski (w sumie 10 członków, w tym miejscowi Żydzi) oraz 3 komórki Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej (w sumie 12 osób).
• Na dzień 31 grudnia liczba bezrobotnych mieszkańców Brześcia Kujawskiego wynosi 720, z czego zarejestrowanych jest 418 osób.

1937.

• W zabudowaniach podominikańskich, które wcześniej zostały opuszczone przez zgromadzenie koncepcjonistów, rozpoczynają działalność siostry elżbietanki. Do momentu wybuchu wojny podejmują one działalność opiekuńczą (przedszkole parafialne, opieka nad starcami), edukacyjną (kursy szycia i robót ręcznych), medyczną (pielęgniarka w Ośrodku Zdrowia i Stacji Opieki nad Matką i Dzieckiem) i kościelną (praca w kościele, prowadzenie stowarzyszeń katolickich). W 1939 r. było tu 7 sióstr. Po wojnie zaś podejmą one działalność katechetyczną. 
• W mieście rozpoczyna swoją działalność Komitet Bezrobotnych, będący pod wpływem Komunistycznej Partii Polski. -Wśród brzeskich Żydów największym poparciem cieszy się "Bund" – 70%, a syjoniści i ortodoksi po 15 %.

1938.

• W wyniku reformy administracyjnej państwa polskiego miasto wraz z powiatem włocławskim trafia do województwa pomorskiego (ze stolica w Toruniu). 
• Przy tutejszej parafii działają następujące stowarzyszenia religijne: Bractwo Miłosierdzia Bożego, Arcybractwo Różańcowe, Trzeci Zakon św. Franciszka z Asyżu, Żywy Różaniec, Arcybractwo Straży Honorowej Najsłodszego Serca Jezusowego, Papieskie Dzieło Rozkrzewiania Wiary, Dzieło Świętego Dziecięctwa, Krucjata Eucharystyczna, Stowarzyszenie Robotników Chrześcijańskich oraz kilka oddziałów Akcji Katolickiej.

1939.

• Przed wybuchem II wojny światowej liczba ludności miasta wynosi 6 744. Cukrownia Brześć Kujawski była trzecią co do wielkości produkcji w Polsce. 
• Do ważniejszych imprez kajakowych w Brześciu Kujawskim należą nocne rejsy do lasu sokołowskiego w noc świętojańską w poszukiwaniu kwiatu paproci (23-24 czerwca), regaty kajakowe na Zgłowiączce na odcinku Upust-Rumaki z racji Dni Morza 28-29 czerwca (organizowane przez Ligę Morską i Kolonialną) oraz walkę kopijników na Upuście.
  
• Po wybuchu II wojny światowej, 9 września 15 Dywizja Piechoty (jej sztab w czasie walk mieścił się w Brześciu Kujawskim) Armii "Poznań" tworzy na linii Włocławek.
  
•  Brześć Kujawski pozycje obronne, a dzień później żołnierze z tej dywizji próbowali zatrzymać poruszające się po drodze Wieniec-Osięciny wojska niemieckie. Skończyło to się jednak niepowodzeniem. Ginie 22 żołnierzy polskich, którzy zostaną pochowani w zbiorowej mogile na cmentarzu parafialnym.
  
• Dnia 14 września Brześć Kujawski trafia pod okupację niemiecką. Miasto wraz z powiatem włocławskim zostało 8 października bezpośrednio włączone do Rzeszy Niemieckiej, tzw. Kraju Warty. Jego nazwa została zmieniona na Brest-Kujawien. Na miejsce gminy Brześć Kujawski powołano tzw. Amtkomisariat (miasto Brześć Kujawski oraz dotychczasowe gminy wiejskie Falborz i Wieniec). Pod zarząd niemieckich władz okupacyjnych trafiła również Cukrownia, służąca odtąd potrzebom niemieckim. 
• Władze niemieckie aresztowały 8 października kilku nauczycieli szkół brzeskich. 
• W listopadzie (po aresztowaniu biskupa sufragana włocławskiego Michała Kozala) proboszcz i dziekan brzeski ks. prałat Stefan Kuliński przejmuje obowiązki wikariusza generalnego na północny rejon diecezji włocławskiej. -Miejscowych Żydów zmuszono do rozebrania synagogi. W grudniowym transporcie ludności żydowskiej z Włocławka i powiatu włocławskiego do Szczebrzeszyna były rodziny z Brześcia Kujawskiego. -
• W lasach na Łubie w grudnia rozstrzelano 39 mieszkańców Brześcia Kujawskiego, będących członkami organizacji lewicowych (w tym działaczy KPP i PPS).

1940.

• Na początku marca zostaje aresztowany przez Niemców ks. Stefan Kuliński oraz jego wikariusz ks. Franciszek Czarnecki. Ks. Kuliński zostaje zwolniony po 2 miesiącach. 
• W Brześciu działa komórka wspólnej dla Kujaw wschodnich sieci wywiadu Związku Walki Zbrojnej (Armii Krajowej). Była ona oparta o punkty skupu Hurtowni Warzyw i Owoców Alfreda Krausego. 
  
• Działają również ogniwa innych organizacji konspiracyjnych: Kujawskiego Związku Polityczno-Literackiego (około 25 osób), Kujawskiego Stowarzyszenia PolitycznoLiterackiego oraz Polskiej Armii Podziemnej. -
• Rozpoczyna działalność tajne nauczanie. Będzie ono funkcjonowało aż do końca okupacji niemieckiej.
  
• Działa też drużyna Szarych Szeregów im. Władysława Łokietka. Do mieszkańców dociera również konspiracyjna prasa. 
• W ciągu roku we włocławskim getcie zostają osadzani Żydzi z Brześcia Kujawskiego. -Do miasta napływają osadnicy niemieccy.

1941.

• Na początku roku niemieckie władze okupacyjne tworzą getto żydowskie. Część przebywających w nim osób wywieziono do obozów pracy w okolicach Poznania, a inną część do getta do Łodzi (do tego drugiego 399 osób, w tym 290 kobiet). 
• W październiku następuje ponowne aresztowanie ks. Stefana Kulińskiego, którego wywieziono do obozu koncentracyjnego w Dachau k. Monachium. Brzeski kościół parafialny zostaje zamknięty. Jakiś czas nabożeństwa sprawuje z ramienia okupantów konfident gestapo, podający się kiedy indziej za kapelana Wojska Polskiego lub zakonnika.

1942.

• Pozostałych w brzeskim getcie około 250 Żydów wywieziono w kwietniu do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem, gdzie ich zamordowano. 
• W maju w obozie śmierci Hartheim w Górnej Austrii zostaje zamordowany ks. Stefan Kuliński. 
• W lipcu Niemcy likwidują dom zakonny sióstr elżbietanek, a podoopiecznych starców prawdopodobnie wywożą do Chełmna nad Nerem, gdzie ich mordują. 
• W Brześciu działa rejon ZWZ-AK, wchodzący w skład Obwodu Włocławek. Struktury rejonu są zorganizowane w oparciu o pracowników Cukrowni Brześć Kujawski. 
• Powstaje tajna komórka PPR. Będzie ona jedną z aktywniejszych komórek tej partii w rejonie włocławskim (w lutym1945 będzie liczyła 210 członków).

1943.

Nazwa miasta zostaje zmieniona na Brest (Wartheland), która funkcjonuje do końca okupacji.

1945.

• Dnia 20 stycznia wskutek ofensywy Armii Czerwonej (47 armia 1 Frontu Białoruskiego) i Ludowego Wojska Polskiego (1 Brygada Pancerna im. Bohaterów Westerplatte) następuje wyzwolenie Brześcia Kujawskiego spod okupacji hitlerowskiej. W rejonie miasta ginie 47 żołnierzy polskich i radzieckich, którzy zostaną pochowani na cmentarzu brzeskim we wspólnej kwaterze. 
• Miasto i gmina wraz z powiatem włocławskim wchodzi początkowo w skład reaktywowanego województwa pomorskiego, a od marca nowo utworzonego województwa bydgoskiego. W lutym zostaje powołana Rada Narodowa, złożona z 12 radnych. W wyniku tego w mieście ukształtowała się tzw. władza ludowa, w której przewagę uzyskali komuniści (PPR). Oprócz nich działało również koło opozycyjnego wobec komunistów PSL-u, a także zależne od tych pierwszych PPS, SL i SD. 
• W Brześciu Kujawskim, podobnie jak w całym kraju, występują znaczne trudności zaopatrzeniowe. Brakuje podstawowych artykułów żywnościowych (mąka, chleb, kasze, tłuszcze, cukier, sól, w mniejszym stopniu dostarczane przez okolicznych gospodarzy mleko i nabiał). Daje też o sobie znać poważny brak opału. 
• Cukrownia Brześć Kujawski, stając się przedsiębiorstwem państwowym, wchodzi w skład Okręgu Pomorskiego Zjednoczenia Przemysłu Cukrowniczego. Podczas kampanii buraczanej (listopad-grudzień) przerobiono 57 tysięcy ton buraków, uzyskując 8 tysięcy 400 ton cukru.

1946.

Ludność Brześcia Kujawskiego liczy 4 937 mieszkańców (w tym 31 Żydów).

1948.

• Powstaje Biblioteka Publiczna. 
• W Brześciu Kujawskim działają następujące zakłady rzemieślnicze: ślusarski Józefa Szumana (ul. Reymonta 10), krawieckie Stanisława Dąbrowskiego (Żeromskiego 25), Stanisława Hadrowicza (Kolejowa 14), Czesława Jabłońskiego (Krzyżowa 11), Adama Słowińskiego (Krakowska 42), Franciszka Szarwakowskiego (Reymonta 1) i Władysława Zapieca (Farska 1), cholewskarski Stanisława Czyżewskiego (Krzyżowa 6), rymarski Franciszka Jędrzejczaka (Widok 6), szewskie Franciszka Brzozowskiego (Narutowicza 1), Leona Ciechalskiego (Krakowska 94), Stanisława Ciemnego (Reymonta 16), Jana Koteckiego (Mickiewicza 24), Kazimierza Olszewskiego (Kilińskiego 27), Stanisława Pyrzyńskiego (Kilińskiego 24) i Bronisława Żelaznego (Kilińskiego 55), piekarskie Adama Kejny (Żeromskiego 2) i Antoniego Majewskiego (Krakowska 25), rzeźnicze Bolesława Bruzdy (Reymonta 8), Jana Głowińskiego (Kilińskiego 9) i Marcina Rydla (Reymonta 9), fryzjerskie Mariana Borowego (Reymonta 1) i Władysława Smolińskiego.

1949.

• Mają miejsce profanacje figur i kapliczek: Chrystusa Króla (odrąbano ręce i zeszpecono twarz), Serca Pana Jezusa na cmentarzu parafialnym (powalenie na ziemię, a w związku z tym przełamanie się jej), Matki Bożej obok Cukrowni (ufundowanej w poprzednim roku przez pracowników zakładu (obrzucenie kamieniami, uszkodzenie znajdującego sie na kapliczce krzyża miedzianego i podziurawienie obrazu Matki Bożej Bolesnej) i na Falborku (wzniesionej 2 lata wcześniej sumptem mieszkańców osiedla; powyrywano okienka, potłuczono szyby i skradziono figurę Maryi Niepokalanej). Według śledztwa, przeprowadzonego przez UB, sprawcą był 23-letni członek PZPR i ZMP. Na dodatek podczas trwania misji parafialnych dochodzi do rozwieszenia ulotek, w których szkaluje się Kościół katolicki i grozi słuchającym nauk misyjnych wiernym śmiercią. 
• Według oceny szefa Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa w Bydgoszczy, Brześć Kujawski jest znany od dłuższego czasu z antyklerykalnego nastawienia.

1950.

Zgodnie z reforma sądownictwa zostaje zlikwidowany tutejszy Sąd Grodzki.

1952.

Podczas kampanii buraczanej Cukrownia Brześć Kujawski przerabia 152 982 ton buraków i uzyskuje w zamian 18 980 ton cukru.

1954.

W wyniku reformy administracyjnej kraju, wprowadzającej w miejsce gmin gromady, Brześć Kujawski staje się osobnym ośrodkiem administracyjnym.

1957.

Po wieloletniej przerwie wznawiają swą działalność Zakłady Ceramiczne "Rumaki", przy czym nie będą one produkowały cegły, a jedynie sączki drenarskie.

1959.

Swą działalność rozpoczyna Bank Spółdzielczy w Brześciu Kujawskim.

1961.

Wybudowano stadion sportowy.

1964.

Najwięcej mieszkańców Brześcia Kujawskiego, bo 55,3% jest zatrudnionych w przemyśle uspołecznionym, 29,7% w rolnictwie, 1,9% w komunikacji, tyle samo w budownictwie, a w innych sektorach (administracja, oświata, służba zdrowia, handel, rzemiosło) 11,9%.

1965.

• Miasto liczy 4 523 mieszkańców, z czego 2 114 osób to mężczyzn, a 2 409 kobiety. Gęstość zaludnienia wynosi 65 osób na km2 , a obszar miasta 6,92 km2 .
• Roczne zatrudnienie w Cukrowni Brześć Kujawski kształtuje się od 1950 r. na poziomie od 604 do 717 pracowników. Zakład pracuje zarówno w oparciu o buraki cukrowe z terenu powiatu włocławskiego, jak i prowadzi kontraktację w przyległych częściach powiatów aleksandrowskiego i radziejowskiego. Roczny jej przerób waha się w od 13 do 24 tysięcy ton cukru.

1966.

Na terenie Brześcia Kujawskiego rozpoczyna swą działalność spółdzielczość mieszkaniowa, która przystąpi do budowy osiedla Hanki Sawickiej.

1968.

Powstaje Gminny Klub Sportowy "Łokietek".

W mieście działają następujące przedsiębiorstwa i instytucje: Prezydium Miejskiej Rady Narodowej, Parafia Rzymskokatolicka p. w. św. Stanisława Biskupa i Męczennika, Cukrownia Brześć Kujawski, Państwowy Ośrodek Maszynowy, punkt usługowy Spółdzielni Pracy Branży Drzewnej, Spółdzielnia Pracy Branży Skórzanej, leśnictwo, świetlica miejska, świetlica przy Cukrowni Brześć Kujawski, kino "Hel", boisko sportowe klubu "Olimpia", Miejska Biblioteka Publiczna, dwie szkoły podstawowe (nr 1 i 2), Dom Książki, filia Muzeum Kujawskiego we Włocławku, Miejski Ośrodek Zdrowia, apteka, PGR, stacja kolei wąskotorowej, Urząd PocztowoTelekomunikacyjny, Spółdzielnia Pożyczkowo-Oszczędnościowa, Państwowa Lecznica dla Zwierząt, Gminna Spółdzielnia "Samopomoc Chłopska", Zakład Wulkanizacyjny Państwowego Ośrodka Maszynowego, Zakład Mechaniki Pojazdowej Józefa Strzeleckiego, Zakład Fotograficzny Romana Stachowicza, Zakład Zegarmistrzowski Jana Waszaka, Zakład Fryzjerski Józefa Nowackiego, stacja benzynowa CPN, gospoda GS "Samopomoc Chłopska", kawiarnia GS "Samopomoc Chłopska". W Starym Brześciu było zaś Państwowe Technikum Rolnicze.

1970.

Brześć Kujawski jest miasteczkiem o charakterze przemysłowo-usługowym. Główną rolę odgrywa tutejsza Cukrownia, która zatrudniała pod koniec roku 906 osób. W gospodarce narodowej (w tym w rolnictwie) zatrudnionych było 1 886 osób, z czego w gospodarce uspołecznionej 1 655 osób (w tym w rolnictwie uspołecznionym 175 osób). Z zajęć pozarolniczych gospodarki uspołecznionej 1480 osób, z czego 1121 osób w przemyśle, transporcie i łączności 20, obrocie towarowym 154, gospodarce komunalnej 35, oświacie i kulturze 56, ochronie zdrowia, finansach i administracji 40, a w pozostałych sektorach gospodarki uspołecznionej 29. Do pracy do Włocławka dojeżdża 18,8% mieszkańców. Na 1 km2 przypada 688 mieszkańców. Udział sadów w powierzchni ogólnej miasta wynosi 9,5 %, a warzyw i truskawek 3,8%.

1972.

W wyniku zniesienia gromad miasto Brześć Kujawski staje się ponownie siedzibą gminy (tzw. miasto-gmina).

1975.

• Miasto-gmina Brześć Kujawski wchodzi w skład nowo utworzonego województwa włocławskiego. Urzędem administracji państwowej stopnia podstawowego stał się Urząd Miasta i Gminy Brześć Kujawski na czele z naczelnikiem miasta i gminy.
• W kościele parafialnym ma miejsce nawiedzenie obrazu Matki Bożej Częstochowskiej. -Poświęcono tamże nowoczesną kaplicę z wyposażeniem z drewna lipowego (autor Władysław Trojan).

1976.

• Brześć Kujawski liczy 4 723 mieszkańców, co daje mu 6 miejsce w województwie. Do pracy do Włocławka dojeżdża 527 osób (w tym 318 w przemyśle). Zaś 1 711 brześcian jest zatrudnionych w gospodarce uspołecznionej. 
• Na miejscu zniszczonego przez Niemców podczas II wojny światowej cmentarza żydowskiego zlokalizowano basen miejski.

1978.

• Zlikwidowano połączenie kolei wąskotorowej przez Smólsk do Włocławka. Według rozkładu czas przejazdu kolejką z Brześcia Kujawskiego do Włocławka
• Według rozkładu czas przejazdu kolejką z Brześcia Kujawskiego do Włocławka wynosił 44 minuty, podczas gdy PKS-em jedynie 20 minut. 1979.
• Na wszystkich Mszach Świętych w niedzielę 25 listopada ma miejsce liczenie wiernych. Wzięło w nich udział 1 299 osób (529 mężczyzn, a 770 kobiet), co stanowi 18,5% ogólnej liczby parafian. Do Komunii Świętej przystępują 92 osoby (22 mężczyzn i 70 kobiet), a więc 1,8% całości.

1980.

• Oddano do użytku nowy budynek ośrodka zdrowia z 9 gabinetami i apteką oraz mieszkaniami dla personelu.
• Na terenie Brześcia Kujawskiego powstają lokalne struktury NSZZ "Solidarność".
• Według zbieranych od 1951 r. danych, w Brześciu Kujawskim występują najniższe w województwie włocławskim średnie roczne sumy opadów (462 mm, przy czym w następnych latach liczba ta spadnie do 433 mm). W półroczu ciepłym (IV-IX) wynoszą one 296, a w chłodnym (X-III) 156 mm.

1981.

• Na terenie Brześcia Kujawskiego powstają lokalne struktury "Solidarności" Rolników Indywidualnych. 
• Daje się we znaki trudna sytuacja społeczno-gospodarcza. W związku z tym do parafii brzeskiej napływają dary z Europy Zachodniej i Ameryki Północnej (żywność, odzież i leki). Pomoc kierowana jest do ludzi znajdujących się w trudnych warunkach. 
• Przerób buraków na dobę w Cukrowni Brześć Kujawski wynosi 2 000 ton.

1984.

Miasto i Gmina zostają odznaczone przez Radę Państwa PRL Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

1987.

• Na osiedlu Hanki Sawickiej oddano do użytku nowy budynek Zbiorczej Szkoły Gminnej o 33 salach lekcyjnych. Trwają prace przy budowie znajdującego się obok 4- oddziałowego przedszkola, sali gimnastycznej, kompleksu boisk oraz segmentu administracyjno-kuchenno-żywnościowego. Jednocześnie funkcje szkolne przestaje pełnić tzw. Zamek, gdzie była zlokalizowana Szkoła Podstawowa nr 1. 
• Rozpoczyna swą działalność prywatna Kujawska Fabryka Maszyn Rolniczych "Krukowiak" (właściciel Janusz Borkowski).

1988.

Cukrownia Brześć Kujawski rezygnuje z dowozu buraków kolejką wąskotorową. Odtąd odbywa się on jedynie za pomocą samochodów ciężarowych.

1989.

Przez Brześć Kujawski przechodzi I Pielgrzymka Piesza z Włocławka na Jasną Górę. Parafianie podejmują pielgrzymów śniadaniem (odtąd będzie to zwyczajem corocznym).

1990.

• W związku z przemianami ustrojowymi i zniesieniem na terenie kraju rad narodowych, powołano Radę Miasta i Gminy Brześć Kujawski. Przywraca się urząd burmistrza, który zastępuje dotychczasowego naczelnika.
• Cukrownia Brześć Kujawski, należąca wcześniej do Przedsiębiorstwa Państwowego Cukrownie Kujawskie i Przedsiębiorstwa Państwowego Cukrownie Toruńskie, uzyskuje osobowość prawną. Staje się przez to przedsiębiorstwem samodzielnym, wskutek czego zostaje wpisana do rejestru przedsiębiorstw państwowych. Średni przerób dobowy wynosi 2 360 ton. Pomimo tego zakład ma trudności finansowe.
• Oprócz Cukrowni Brześć Kujawski na terenie miasta działają następujące przedsiębiorstwa: Gminna Spółdzielnia (GS), Mieszalnia Pasz Treściwych (należąca do GS-u), Cegielnia "Rumaki", Suszarnia Cykorii (uległa częściowemu spaleniu), Państwowy Ośrodek Maszynowy (POM), Spółdzielnia "Piast", Samopomoc Chłopska, filia Spółdzielni Odzieżowej "Sawena", filia Spółdzielni "Włoskór", filia Spółdzielni "1 maj" oraz Zakład Ceramiki Budowlanej "Ceramix". Ponadto działa tu Bank Spółdzielczy.
• Następuje rozwój sektora prywatnego. Pod budowę sklepów przeznaczono place przy ulicach Krakowskiej i Kilińskiego. Swoją działalność handlową ogranicza Gminna Spółdzielnia. Trudności finansowe przeżywają POM, Cegielnia "Rumaki", wspomniane wyżej filie włocławskich spółdzielni oraz Bank Spółdzielczy (te drugie zostaną później zlikwidowane).  W związku z tym na terenie Brześcia Kujawskiego pojawia się nieznane w poprzednim okresie zjawisko bezrobocia. 
• W ciągu roku w tutejszym kościele parafialnym sakrament chrztu świętego przyjęło 116 dzieci, małżeństwa 53 pary, I Komunii Świętej 134 dzieci, a na cmentarzu pochowano 107 zmarłych. 

1991. 

• W związku z powołaniem na terenie województwa włocławskiego rejonów administracyjnych dla wykonywania zadań administracji rządowej, Brześć Kujawski podlega Urzędowi Rejonowemu we Włocławku. 

1993. 

• Do użytku zostaje oddana stacja gazowa, co przyspiesza gazyfikację miasta i gminy.
• W związku z oddaniem do użytku stacji uzdatniania wody w Brzeziu, przyspieszeniu ulega budowa sieci wodociągowej.

1994. 

• Brześć Kujawski liczy 4 661 mieszkańców, co daje mu 7 miejsce w województwie. Na 1 000 mieszkańców 96 jest zatrudnionych w przemyśle.
• Po raz pierwszy biskup włocławski zawierza Opatrzności Bożej kampanię buraczaną Cukrowni Brześć Kujawski oraz dokonuje poświęcenia fabryki i jej urządzeń. Odtąd staje się to zwyczajem corocznym. 
• Postępują prace nad telefonizacją miasta. -Według badań Brześć Kujawski zalicza się do II klasy rozwoju (wysokiego) społeczno-gospodarczego. Pomimo tego nastąpił tu znaczny spadek miejsc pracy w porównaniu z 1988 r. 
• Cukrownia Brześć Kujawski w ciągu roku pobrała ze Zgłowiączki 46 767 m3 wody. 
• 1995. -Przedsiębiorstwo Państwowe Cukrownia Brześć Kujawski zostaje przekształcona w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa i odtąd nazwa zakładu brzmi Cukrownia Brześć Kujawski Spółka Akcyjna. 
• 1997. -Oddano do użytku nową oczyszczalnię ścieków. 
• Zakończono pierwszy etap budowy kanalizacji sanitarno-deszczowej i przystąpiono do drugiego etapu. 
• W mieście jest 1 067 bezrobotnych, a z pomocy społecznej korzysta 550 osób. 
• Przy Miejsko-Gminnym Ośrodku Kultury powstaje dziecięcy zespół folklorystyczny "Dzieci Kujaw". Oprócz niego działają tu następujące sekcje: grupa seniorów "Spod Strzechy", zajęcia kulinarne "koło małych smakoszy", koło teatralne, zespół muzyczno-wokalny "Psotki", zespół rockowy "Primal Fear", zespół "Flesz" i zespół taneczno-wokalny "Tęcza". 

1998. 

• Na basenie miejskim odbywa się I Turniej Piłki Plażowej (impreza coroczna). 
• Brześć Kujawski liczy 4 779 mieszkańców. Liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym wynosiła 1 495 osób (31,3%), w wieku produkcyjnym 2 tysiące 432 (50,9%), a w wieku poprodukcyjnym 852 (17,8%). 

1999. 

• W wyniku reformy administracyjnej kraju Brześ?