Wieniec – pradzieje
W granicach Wieńca istnieje ponad 20 stanowisk archeologicznych, stad jego pradzieje są dobrze udokumentowane. Najstarsze, poznane ślady osadnictwa sięgają wczesnego neolitu (4200-3500 lat p.n.e.). Archeolodzy odkryli tu liczne osady trapezowatych domów wspólnoty nazwanej w encyklopediach „społeczeństwem długich chat grupy brzesko – kujawskiej kultury lendzielskiej”. Rozległe osady grupowano w niewielkie – o powierzchni do 40 km2 – mikroregiony z populacją około 50 – 60 osób. Osada miała powierzchnię około 2500 m2. Funkcjonowało tam równolegle 4 – 5 chat na obszarze liczącym około 800-100 m2, wokół którego sytuowano obiekty gospodarcze i pochówki zmarłych członków wspólnoty. Czas istnienia takowego osiedla nie przekraczał dwóch lat, potem opuszczano je na 8-10 lat, przenosząc się w inne miejsce. Grupa migrująca w tym systemie rotacji zakładała około 5-6 podobnego charakteru osad okresowo zasiedlanych przez około 600 lat. Tytułowe „długie chaty” są jednym z podstawowych wyróżników „brzesko-kujawskiego” społeczeństwa. Makiety osad brzesko-kujawskich eksponuje Muzeum Archeologiczne w Warszawie.Stwierdzono tu także ślady kultu megalitycznego. Z epoki brązu (1700-650 lat p.n.e.) znaleziono tu osady ludności kultury łużyckiej, a z epoki żelaza (650lat p.n.e.-1250 n.e.) - osady ludności kultury przeworskiej. Na 6 stanowiskach archeologicznych odkryto też pozostałości osad wczesnośredniowiecznych (570-1250 lata n.e.) jako zaczątek nowożytnego i współczesnego Wieńca. Prof. Konrad Jażdżewski, wybitny polski archeolog i badacz tych ziem, potwierdził w pobliskim Brześciu Kujawskim ciągłość osadnictwa od czasu neolitu. Jest pewne, że dotyczy to także ziemi wienieckiej.
Wieniec - nowożytny
Historia Zdrojowiska Wieniec
Kierując się sugestią swoich przyjaciół, ludzi nauki, geologów, baron Stanisław Leopold Kronenberg, dziedzic Wieńca, postarał się w 1889 roku o koncesję na poszukiwanie pokładów minerałów na gruntach Brzezia i Wieńca co pozwoliło na wykonanie kilku odwiertów poszukiwawczych w latach 1889-1903. Z dwóch z nich – w Dolinie – samowypływem popłynęła woda o zapachu siarkowodoru. W 1909 roku ks. Józef Rosiński, wikariusz Wieńca zapisał w księgach kościelnych m.in.: „Zamiast soli, przy wierceniu w lesie wienieckim za wsią Dolina (obecna nazwa „Dolina-Źródło”) odkryto źródło wody, które wysoko biło, wydając zapach siarki. Na uczynionym rozbiorze chemicznym pokazało się, że woda jest siarczano - wapienna i ma siarki więcej niż wszystkie takie źródła w Europie, bo 33% (…)Gdy ludzie schodzili się do źródła, z parafii i z Włocławka, baron Kronenberg kazał zbudować dom z trzema warmami, który od wiosny do m. czerwca postawiono i kąpiele otworzono w połowie m. lipca 1909r. (...) Kąpać się dozwolono każdemu za pozwoleniem administratora dóbr i wszystkim darmo, na sposób próbny ile woda okaże się skuteczna na reumatyzm i wyrzuty skórne. Wielu doznało znaczącej ulgi”.
Wody lecznicze zainteresowały świat lekarski i 11 lipca 1909r. do leśniczówki Brzezie przyjechała 19-osobowa Komisja z Warszawy (lekarze, geolodzy i architekci) która stwierdziła przydatność warunków do stworzenia uzdrowiska klimatyczno - zdrojowego. Kiedy Państwowy Instytut Farmaceutyczny potwierdził skład siarczano-chlorowo-wapniowo-sodowy wody w dniu 19 kwietnia 1923 roku zawiązano formalnie spółkę p.n. „Zdrojowisko Siarczane Wieniec” Spółka z o.o. z udziałowcami m.in. Stanisław Smolka, ks. prałat Stanisław Pruski, lekarz Witold Piasecki, inż. Antoni Olszakowski, arch. Stefan Narębski, przemysłowiec Jerzy Bojańczyk, dyr. banków Antoni Kotlarski i Lech Kryński. Wiosną 1925r. wybudowano budynek, a 12 sierpnia otwarto uroczyście Zakład Zdrojowy, co można uznać za początek działania uzdrowiska. Uzdrowisko nosiło wówczas nazwę Zakład Kąpielowy Źródeł Siarczanych „Wieniec”, a od 26 czerwca 1929r. stało się własnością Włocławskiego Zdrojowiska Siarczanego „Wieniec”, spółka z o.o. Do wybuchu wojny uzdrowisko rozwijało się szybko i bez dotacji rządowych. W kampanii wrześniowej w bitwie nad Bzurą zginął animator Uzdrowiska, Stanisław Smolka. W czasie okupacji Uzdrowisko gościło niemieckich dygnitarzy, a pod koniec wojny – leczyło rannych żołnierzy frontowych. W 1945 roku zdrojowisko przejęło Prezydium Powiatowej Rady Narodowej we Włocławku. Po 1953 roku Centralny Zarząd Uzdrowisk Polskich w Warszawie ustanowił tu Państwowe Przedsiębiorstwo Uzdrowiskowe „Wieniec -Zdrój”. W 1968 roku odbudowano źródła likwidując stare odwierty, a minister Zdrowia zdecydował o utworzeniu tu obszaru górniczego „Wieniec”. Wcześniej ten sam minister z dniem 1 stycznia 1967 roku uznał Wieniec za uzdrowisko. W sierpniu 1989 roku Minister Zdrowia utworzył dla złóż wody leczniczej i borowiny (torfu leczniczego) obszar górniczy „Wieniec 1” na powierzchni 1949 ha. Po zmianie ustroju Wieniec-Zdrój jest częścią terytorium samorządowej gminy uzdrowiskowej Brześć Kujawski.
Po szeregu organizacjach w 1999 roku uzdrowisko po 76 latach ponownie stało się spółką, tym razem Skarbu. Staraniem ks. Lesława Witczaka wzniesiono w latach 2006-2009 nowoczesny kościół Miłosierdzia Bożego. W uzdrowisku celebryci bywali przejazdem (Miss World – Aneta Kręglicka, Aleksander Kwaśniewski- Prezydent RP) albo na rehabilitacji (Krzysztof Krawczyk w 1989/90r., po wypadku drogowym pod Bydgoszczą). Atrakcją Uzdrowiska jest z pewnością park sanatoryjny z lat 1923-27, wpisany do rejestru zabytków, oraz okoliczny pomnik przyrody – 400-letni dąb Kuba, zwany też dębem siostry Amelii. Podobno od siekier drwali uratowała go prośbami zakonnica Amelia Nosowska z Domu Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego ã Paulo w Wieńcu – Zdroju, zawieszając na nim później różaniec z medalionem Matki Boskiej. Przez uzdrowisko przebiega znakowany „czarny” szlak turystyczny PTTK, łączący okoliczne Miejsca Pamięci Narodowej, a w sąsiadującym nadleśnictwie Łuba można skorzystać z leśnych ścieżek dydaktycznych. Różnorodne atrakcje zapewnia też pobliski, ponadstutysięczny Włocławek, połączony z Uzdrowiskiem miejską linią komunikacyjną. Koszykarze włocławskiego Anwilu i zawodowi sportowcy innych dyscyplin to tradycyjni uczestnicy odnowy biologicznej i leczenia w obiektach Wieńca – Zdroju. Miłośnicy golfa mogą skorzystać z 9 – dołkowego pola w sąsiadującym Wieńcu – Zalesiu (Golf Kujawy Club). Na skraju Uzdrowiska przyciąga wzrok pamiątkowa tablica PTTK, Towarzystwa Geograficznego i Nadleśnictwa Włocławek wskazująca miejsce przebiegu 19 południka długości geograficznej wschodniej (po jej jednej stronie jest się starszym o 16 minut). Przebiegająca w pobliżu w Wieńcu autostrada A1 zapewnia zainteresowanym dogodną komunikację z miejscem zamieszkania. W dniu 30 listopada 2010 roku 93% udziałów spółki Uzdrowisko Wieniec sprzedano prywatnemu inwestorowi, co otwiera kolejny rozdział rozwoju Zdrojowiska Wieniec.
O nich warto pamiętać
Leopold Kronenberg, (1812r.-1878r.), bankier, przemysłowiec, filantrop, ż. Ernestyna Rozalia Leo. Głowa najsławniejszej linii rodowej Kronenbergów, silnie związanej z Kujawami i Ziemia Brzeską. Założyciel majątków Kronenbergów w Wieńcu i w Brzeziu. Rodzina pozostawiła po sobie geograficzne ślady utrwalone w nazwach miejscowości (od jego imienia: Leopoldowo)
Stanisław Leopold Kronenberg, (1846r.-1894r.) filantrop, przemysłowiec, finansista, dziedzic Wieńca od 1878r. Hodowca koni pełnej krwi angielskiej oraz rasowego bydła i owiec. Wzorcowe w Królestwie Polskim melioracje pól, łąk i pastwisk w Wieńcu i w Brzeziu.
Leopold Julian Kronenberg, ur. 1849r. Finansista, kompozytor, ziemianin, analityk polityczny (m.in. książka „Polska wobec stron walczących”) W 1878r. odziedziczył majątek Brzezie. Hodowca rasowych koni, bydła i owiec. Po 1918r. poświęca się prowadzeniu majątków w Wieńcu i w Brzeziu, oraz muzyce. Spłaca długi Filharmonii Warszawskiej, której był współzałożycielem i okazjonalnym dyrygentem. Umiera w Brzeziu w 1937r.
Józefina z Reszków Kronenbergowa, ur. 1885r. ż. Leopolda Juliana, artystka, filantropka, fundatorka organów i in. wyposażenia kościoła w 1882r. Światowej sławy śpiewaczka, porzuca karierę i osiada z mężem w Brzeziu. W 1889r. rodzi się córka Józefina Róża (od jej imienia nazwa wsi Rózinowo). Umiera 22 lutego 1891r. rodząc syna Leopolda Jana.
Leopold Jan Kronenberg, ur. 18.02.1891r. w Brzeziu, agronom, ziemianin, kawalerzysta, studiuje agronomię w Monachium, w I wojnie św. oficer wojsk rosyjskich odznaczony Krzyżem św. Jerzego. W 1916r. nawiązuje kontakt z Komitetem Polskim w Londynie i Polskim Komitetem Narodowym w Paryżu. Po powrocie do Polski w 1918r. do 1921r. bierze udział w powstaniach w Wielkopolsce i na Śląsku. Miłośnik koni, prowadzi hodowle w Brzeziu i w Wieńcu, członek Towarzystwa Wyścigów Konnych i Polskiego Związku Jeździeckiego. Z Wandą de Montalto pobierają się i mają dwoje dzieci – Leopolda Wojciecha (ur. 1920r.) i Wandę (ur. 1922r). W czasie II wojny św. ginie jego żona (w 1939r.), syn (w 1943r.) i córka (w 1944r.). W konspiracji szkoli akowską młodzież i wydaje prasę podziemną. Po dekrecie z 1944r. o reformie rolnej, na przełomie 1946/47 zmuszony do wyjazdu z Polski. W USA wybrany honorowym prezesem b. żołnierzy AK, zmarł w 1971r.
Władysław Kronenberg, ur. 1848r., utalentowany muzycznie osiadł na stałe we Francji gdzie przez sentyment do dóbr rodzinnych komponował pod pseudonimem „Wieniec”.
Walerian Kronenberg, ur. 1859r., czołowy twórca założeń parkowych i ogrodowych na ziemiach polskich, ogrodnik i planista. Profesor Wyższej Szkoły Ogrodniczej w Warszawie
Stanisław hr Miączyński, towarzysz i adiutant ks. Józefa Poniatowskiego, do jego śmierci w nurtach Elstery (19.10.1813r.) w stopniu kapitana. Po kampanii napoleońskiej wrócił do Polski i na publicznej licytacji przed trybunałem Cywilnym w Warszawie w 1824r. kupił dobra Wieńca i Kuczyny.
Mieczysław hr. Miączyński, ur. 1818, syn Stanisława – pułkownika Wojska Polskiego, adiutanta Ks. Józefa Poniatowskiego – i Michaliny z Prusińskich. Kawaler orderu Virtuti Militari, sędzia pokoju powiatu włocławskiego. Znany w 2 poł. XIX w. kompozytor kujawiaków i innych tańców ludowych, m.in. dedykowanych Marii hr. z Wodzińskich Skarbek, muzie Słowackiego i Chopina (w 1854 r. dochód z tego zeszytu przeznaczył na szpital św. Antoniego we Włocławku). Dziedzic Wieńca i Brzezia, w 1847r. poślubił Marię, córkę gen. Augustyna Słubickiego i Łucji z hr. Zboińskich. W 1851r. w Wieńcu urodziła się ich jedyna córka, Zdzisława. Od jego imienia wieś Mieczysław a wieś Witoldowo od 1837r. od Witolda Miączyńskiego. Z kolei nazwy wsi Marianki i Klementynowo przyjęły nazwy od imion Marii i Klementyny Miączyńskich.
Artur Goebel ur. 1835r. praktykował u H. Marconiego, budowniczy dworów, domów bankowych (braci Natansonów w Warszawie) szkół, kościołów (m.in. w Wieńcu), szpitali i pałaców (m.in. w Brzeziu i w Wieńcu).
Józef Jankowski, kierownik szkoły – Wieniec zawdzięcza mu odkrycie X-wiecznego portu rzecznego w 1959 roku
Jan Grześkowiak, archeolog katedry Archeologii Polski i Powszechnej UMK w Toruniu, w sierpniu 1965r. przeprowadził badania X-wiecznego portu na rz. Zgłowiączce.
M. de Winecz, pleban i kanonik wzmiankowany w 1356r.
Krzysztof Szembek, bp, w 1733r. wystawił z drzewa nowy kościół ks. prałat Karol Zieliński, główny animator budowy w l. 1880-82 kościoła w Wieńcu.
Wzmiankowani ks. wikariusze: 1882r.- Fortunat Bereszczyński, 1883r.- Roman Wiśniewski, 1885r.-Jan Jędrzejewski, 1886r. - Jan Szafrański, 1890r. - Franciszek Plewowski, 1892r. - Wacław Piotrowski, 1893r.-Mieczysław Kozakowski, 1899r. - Józef Rosiński, 1911r. Antoni Margoński, 1914-20 - Ferdynand Cichocki
Wieniec
Wieś położona nad rzeką Zgłowiączką, dopływem Wisły w gminie Brześć Kujawski, pow. włocławskim i województwie kujawsko-pomorskim. Zamieszkuje ją około 800 mieszkańców. Miejscowość należy do najstarszych na Kujawach. Jest wspominana już w 1152 r. jako należąca do biskupów włocławskich.
W 1255 r. została lokowana na prawie niemieckim przez księcia kujawskiego Kazimierza, co wpłynęło niezwykle korzystnie na jej rozwój, gdyż pozwoliło na wprowadzenie nowej organizacji rolnej, opartej na oczynszowaniu i regularnym układzie gruntów. Z tą chwilą ukształtowały się także określone elementy samorządu wiejskiego, którego uosobieniem był wójt ( sołtys). Wójt w imieniu biskupów kujawskich sprawował władzę w postaci niższego sądownictwa patrymonialnego i pobierał określone świadczenia od ludności chłopskiej. Jego wynagrodzenie stanowił nadany mu dział ziemi, który wynosił 3 łany (1 łan chełmiński – 17,995 ha – ( 30 mórg).
Co najmniej od 1266 r. we wsi istniał młyn na rzece Zgłowiączce.
W 1489 r. we wsi znajdowały się 24 łany zagospodarowane, z których osadnicy opłacali po ½ marki podatku, 18 łanów pustych, 3 karczmy dziedziczne, 3 łany sołtysie, młyn wodny o dwóch kołach i folwark posiadający 60 łanów.
W sto lat później, w 1582 r., we wsi znajdowały się: 3 włóki plebańskie,
10 włók folwarcznych, 3 włóki sołtysie, 30 włók osiadłych kmieci oraz 22 włóki puste. Chłopi płacili czynsz pieniężny w wymiarze po 24 grosze od każdej osiadłej włóki i po 1 florenie i 6 groszy z każdej pustej włóki i dodatkowo zobowiązani byli do świadczeń w naturze. Te świadczenie to z każdej włóki po 2 kapłony, 30 jaj, po korcu owsa, jednym kurczaku oraz pańszczyzna po 3 dni
w tygodniu.
W wykazie podymnego z 1634 r. w Wieńcu wykazano 35 domów (dymów)
i dom młynarza. W 1674 r. we wsi mieszkały 2 osoby pochodzenia szlacheckiego i 95 osób stanu plebejskiego. W 1775 r. było tu już łącznie
40 domów, w których w 1779 r. mieszkało 267 osób.
W 1821 r. powstał cmentarz parafialny, istniała także karczma, kuźnia, młyn wodny, gorzelnia i browar.
W 1871 r. dobra Wieniec obejmowały powierzchnię 3063 morgi nowopolskie
i 8 prętów, z których na oczynszowanie chłopów przeznaczono 1632 morgi
i 162 pręty. W folwarku Wieniec grunty orne i ogrody zajmowały 728 mórg, łąki – 209 mórg, pastwiska – 23 morgi; wody – 33 morgi, las – 1000 mórg, nieużytki – 34 morgi. W folwarku było 15 budynków murowanych
i 15 drewnianych.
Na początku lat 70. XIX w. Wieniec został połączony z nieodległym Brzeziem nowo wybudowaną szosą, a w 1877 r. wybudowano murowany most na rzece Zgłowiączce tuż k. Wieńca.
27 lipca 1831 r. feldmarszałek rosyjski Iwan Paskiewicz obłożył sekwestrem majątki Miączyńskich za udział w powstaniu listopadowym.
W majątku Wieniec synowie Leopolda Kronenberga wprowadzali nowoczesne metody gospodarowania (sztuczne nawożenie, nowoczesne maszyny rolnicze, meliorowanie gruntów rolnych), dążąc do podniesienia produkcji rolnej na wysoki poziom. Dzięki dużym dochodom z obu majątków, część z nich Leopold Jan Kronenberg przeznaczył na pobudowanie kościoła parafialnego w Wieńcu wraz z plebanią. W 1898 r. na cmentarzu wybudowano neoromańską kaplicę wg projektu Goebla, która zachowała się do dzisiaj, zaś budynek karczmy adaptowano na ochronkę dla dzieci. W 1904 r. park wokół pałacu przekomponowano wg projektu Waleriana Kronenberga.
W 1880 r. na gruntach darowanych przez rodzinę Kronenbergów wybudowano nową szkołę. Szkoła ta jednak nie mieściła wszystkich
160 uczniów i dlatego otwarto w 1913 r. 4-klasową filię w Machnaczu.
W 1909 r. w poszukiwaniu soli i węgla brunatnego Leopold Julian Kronenberg odkrył źródło wody siarczanej 12°C i na próbę uruchomił budynek kąpielowy
z trzema warmami.
Do 1921 r. Wieniec był siedzibą gminy Pikutkowo.
W 1936 r. przy trakcie brzeskim w Wieńcu została wybudowana nowa murowana szkoła, która istnieje do dzisiaj. W kolejnych latach została rozbudowana o świetlicę szkolną, dom nauczycielski, nowe skrzydło i salę gimnastyczną.
Po zakończeniu II wojny światowej, na podstawie dekretu PKWN
z 6 września 1944 r. dobra ziemskie Wieniec o powierzchni 704,55 ha przejęte zostały na Skarb Państwa. W tym samym roku z majątku Wieniec wydzielono resztówkę o pow. 28,11 ha, w skład której weszły: ośrodek z budynkami (folwark) o pow. 5,05 ha, sad owocowy o pow. 14,93 ha, park z pałacem
i oficyną mieszkalną, tzw. „stary pałac”, cieplarnia z inspektami o pow. 8,15 ha. Planowano zorganizować w tej resztówce liceum rolno-pszczelarskie, ale ostatecznie z tego projektu zrezygnowano. Od listopada 1949 r. Wydział Zdrowia Urzędu Wojewódzkiego Pomorskiego w Bydgoszczy przeznaczył pałac wraz z parkiem i częścią sadu na zorganizowanie Sanatorium Przeciwgruźliczego w Wieńcu. Z dniem 1 1976 r. Zarządzeniem Wojewody Włocławskiego z dnia 16 I 1976 r. utworzono tu Wojewódzki Specjalistyczny Zespół Opieki Zdrowotnej Gruźlicy i Chorób Płuc we Włocławku z siedzibą
w Wieńcu, który przejął zadania i środki Sanatorium Przeciwgruźliczego.
Od 1 stycznia 1984 r. zespół ten włączony został do Wojewódzkiego Szpitala we Włocławku i funkcjonował do 2006 r. jako Oddział Pulmonologiczny
i Chorób Płuc.
W 1993 r. decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków we Włocławku zespół pałacowo-parkowy wpisany został do rejestru zabytków.
Z chwilą utworzenia sanatorium, od zespołu pałacowo-parkowego odłączono teren folwarku z gruntami ornymi wraz z zabudowaniami i przekazano
w użytkowanie Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Brześciu Kujawskim.
Do 1954 r. Wieniec był siedzibą gminy.
NAZWA WSI
Nazwa wsi zmieniała się wielokrotnie. W połowie XIII w. pisana była jako Wince, Winz, Wincho, zaś w 1489 r. jako Wyenyecz. W okresie niemieckiej okupacji istniała jako Wientiz.
PRADZIEJE
Prowadzone na Kujawach badania archeologiczne wskazują, że pierwsze osady ludzkie w okolicach Wieńca na tym terenie powstały już w okresie wczesnego neolitu. W granicach Wieńca istnieje ponad 20 udokumentowanych i zbadanych stanowisk archeologicznych. Do najstarszych śladów osadnictwa należą pozostałości z młodszej epoki kamienia kultury ceramiki wstęgowej rytej
(4200-3500 lat p.n.e.). Archeolodzy odkryli tu liczne osady trapezowatych domów wspólnot nazywanych w nauce „społeczeństwem długich chat grupy brzesko-kujawskiej kultury lendzielskiej”. Badania te prowadzili już od roku 1933 znani archeolodzy: Józef Kostrzewski, Konrad Jażdżewski i Ryszard Grygiel. Głównym miejscem tych badań był tereny nad jeziorem Smętowo
w Brześciu Kujawskim.
Wg Zygmunta Krzaka („Megality Europy”): „…z miejscowości Wieniec (Kujawy, Polska) pochodzi czaszka około siedemdziesięcioletniego męskiego przedstawiciela rasy czarnej, znaleziona w grobie megalitycznej kultury”.
W Wieńcu odkryto resztki osad kultury łużyckiej z okresu brązu
(1700-650 r. p.n.e.), a z epoki żelaza (650 r. p.n.e. – 1250 n.e.) osady ludności kultury przeworskiej.
We wsi odkryto także na 6 stanowiskach archeologicznych pozostałości osadnictwa wczesnośredniowiecznego (570-1250r. n.e.) jako zaczątek kształtowania się podwalin nowożytnego Wieńca. Jest to też potwierdzenie tezy prof. K. Jażdżewskiego o ciągłości osadnictwa na Kujawach, w tym w Wieńcu oraz w jego okolicach.
Podczas badań archeologicznych prowadzonych w 1965 r. na terenie wsi przez Katedrę Archeologii Polski i Powszechnej UMK w Toruniu pod kierownictwem Jana Grześkowiaka odsłonięto na prawym brzegu Zgłowiączki fragmenty konstrukcji drewniano-ziemnej, które były pozostałością przystani nadrzecznej istniejącej tu zapewne od X w. i późniejszej komory celnej. Rzeka w tym okresie przez wiele lat pełniła ważną funkcję drogi wodnej, łączącej poprzez Bachorzę wschodnie i zachodnie Kujawy. Wieniec był wówczas dość dużym ośrodkiem handlowym, co może potwierdzać skarb odkryty w 1883 r. na terenie wsi, zawierający około 380 monet, głównie brakteatów polskich i krzyżackich, których pochodzenie datuje się na pierwszą połowę XIII w.
WŁAŚCICIELE WIEŃCA
Właścicielami wsi od początku jej istnienia byli biskupi kujawsko-pomorscy. Poświadcza to dokument z 1250 r. wystawiony przez Kazimierza, księcia kujawskiego i łęczyckiego, w którym wymieniał on przywileje i wolności. Jest tam także zawarte pozwolenie na polowanie na bobry w Wieńcu, zarówno
w jeziorze „Swenche” (Święte) i w wypływającej z niego rzeczce „Lubchora”.
W pięć lat później, w dokumencie wydanym na prośbę biskupa kujawskiego Wolimira, książę Kazimierz wyraził zgodę na osadzenie na prawie niemieckim dwóch wsi diecezjalnych: Wieniec (Winzu) i Łopatki. W 1259 r. wieś Wieniec jest wymieniana wśród posiadłości biskupów kujawskich, gdy papież Aleksander IV wziął pod opiekę diecezję kujawsko-pomorską.
Po raz kolejny, w 1266 r. w dokumencie zatwierdzającym ugodę między księciem Kazimierzem, a biskupem kujawskim Wolimirem wymieniono młyn na Zgłowiączce, położony między Wieńcem (Winz) a Włocławkiem.
W spisie majątków ziemskich w dawnym województwie brzesko-kujawskim wymieniono Wieniec, Wiolę Wieniecką, Gustorzyn, Siedlimin i Wolicę jako własność Biskupstwa Kujawskiego w 1489 r.
Wieniec pozostawał we władaniu biskupów włocławskich do chwili konfiskaty majątków kościelnych przez władze pruskie w 1793 r., kiedy to dobra biskupie Wieniec wraz ze wsią Siedlemin i Kąty, król pruski Fryderyk Wilhelm II w dniu 19 VI 1797 r. podarował księciu Fryderykowi Ludwikowi Hohenlohe Ingelfingen za oddane zasługi przy zdobywaniu terytoriów polskich. Nigdy on w Wieńcu nie mieszkał, a w 1802 r. majątek Wieniec wypuścił w dzierżawę wieczystą i jednocześnie zaciągnął na dobrach Wieniec pożyczkę w wysokości 67 tys. talarów u Jana Wilhelma Glenke, konsyliarza budowniczego i ekonomicznego, a sam majątek Wieniec oddał w dzierżawę wieczystą. W trzy lata później Jan Glenke dług ten odstąpił Mayerowi Bernhardowi, kupcowi
i fabrykantowi żydowskiemu z Frankfurtu nad Odrą, a ten z kolei
hr. Stanisławowi Miączyńskiemu. Zwrotu długu hr. S. Miączyński musiał dochodzić przed Trybunałem Cywilnym Pierwszej Instancji Województwa Mazowieckiego w Warszawie. Wyznaczony przez sąd komornik, zajął w 1922 r. dobra Wieniec i wystawił na publiczną licytację w dwa lata później, w rezultacie której dobra te z przyległościami nabył hr. S. Miączyński za 271 000 złp.
Rodzina Miączyńskich
Stanisław Miączyński (1780-1845) był synem Adama Miączyńskiego herbu Suchekomnaty, konfederata barskiego, który znany był z hulaszczego trybu życia i Teresy Rafałowiczówny. Służył wcześniej w armii Napoleona, gdzie dosłużył się stopnia porucznika, a w 1808 r. stopnia kapitana i przeniesienia do sztabu generalnego wojska polskiego Księstwa Warszawskiego. W 1809 r., po zakończeniu działań wojennych, w stopniu podpułkownika mianowany został adiutantem księcia Józefa Poniatowskiego. Po klęsce Wielkiej Armii Napoleona, płk. Stanisław Miączyński powrócił do swych posiadłości na Kujawach
i zamieszkał w Wieńcu, gdzie wybudował nowy drewniany dwór w otoczeniu ogrodu angielskiego, a także nowocześnie założony folwark z solidnymi murowanymi budynkami. W 1845 r. nowym właścicielem Wieńca został Mieczysław Miączyński, syn Stanisława, którego żoną była Maria Słubicka, córka gen. Augustyna Słubickiego, wnosząc mu w posagu dobra izbickie. Mieczysław Miączyński zamieszkał wraz z żoną w Wieńcu, gdzie w 1851 r. urodziła się jedyna ich córka Zdzisława Klementyna Wiktoria Małgorzata. Pełnił on w tym okresie funkcję sędziego pokoju okręgu włocławskiego. Dobra ziemskie Wieniec w okresie jego własności obejmowały łącznie 3047 mórg miary nowopolskiej. W ramach tych dóbr erygowano w tym czasie kolejne wsie i folwarki: Lipiny, Maryanów, Mazury, Dziadowo, Machnacz, Dolina.
W dniu 12 VII 1860 r. dobra Wieniec z przyległościami zostały sprzedane za kwotę 183 tys. rubli Franciszkowi Nowińskiemu, a ten odsprzedał je Janowi Krauze, właścicielowi dóbr Biały Dwór k. Torunia za 200 tys. rubli. Po jego śmierci właścicielką została w 1866 r. jego żona, ale ze względu na brak całej należnej kwoty, na wniosek F. Nowińskiego, majątek został zajęty przez komornika sądowego.
W dniu 31 VIII 1868 r. na podstawie aktu kupna-sprzedaży od Marii z Jakobich Krauze dobra ziemskie Wieniec za 163 tys. rubli zakupił Leopold Kronenberg, który już wcześniej, od 1853 r. był w posiadaniu sąsiedniego majątku Brzezie.
Rodzina Kronenbergów
Leopold Stanisław Kronenberg (1812-1878), jeden z największych finansistów
i przemysłowców w Królestwie Polskim, urodził się w zamożnej rodzinie kupca i bankiera żydowskiego Samuela Eleazara Kronenberga i jego żony Tekli
z Lewi. W 1845 r. ożenił się z Ernestyną Rozalią Leo i wówczas zmienił wyznanie na ewangelicko-reformowane. Kronenbergowie mieli sześcioro dzieci: Stanisława Leopolda (1846-1894) - przedsiębiorcę, Władysława Edwarda (1848-1892) - muzyka i filantropa, Leopolda Juliana (1849-1937) - bankiera, Teklę Julię (1851-1852), Marię Różę (1854-1944), żonę Karola Zamoyskiego, żonę Gustawa Taube, prowadzącą w Warszawie znany salon literacki, i Rozalię (ur. 1857), żonę Aleksandra Orsetti.
Leopold ukończył gimnazjum pijarskie na Żoliborzu i zdał egzamin maturalny w Liceum Warszawskim. Następnie wyjechał na studia do Niemiec, gdzie uczył się w Akademii Praktyczno-Technicznej w Hamburgu oraz na Uniwersytecie Berlińskim. Po powrocie do Warszawy w 1832 roku objął kierownictwo domu bankowego „S.L. Kronenberg, wdowa i synowie”. W 1833 roku został wpisany do księgi kupców warszawskich. Miał wówczas zaledwie 21 lat.
W 1843 roku Kronenberg zainwestował w przemysł cukrowniczy, w rezultacie powstała cukrownia w Tomczynie, kolejna w r. 1848 w Ostrowcach, a następna w 1853 r. w Walentynowie. W roku 1868 Leopold Kronenberg został prezesem spółki cukrowniczej, przekształconej w 1870 r. w Warszawskie Towarzystwo Fabryk Cukru - największego producenta cukru w kraju.
W tym samym roku – 1845, Leopold Kronenberg nabył swój pierwszy majątek ziemski – Brzezie. Uzyskał dzierżawę monopolu tytoniowego, która z czasem przyniosła mu ogromny majątek. W 1851 r. założył własny dom bankowy zajmujący się kredytowaniem przemysłu i rolnictwa w Królestwie Polskim.
W 1860 r. założył w Warszawie wielką, nowoczesną fabrykę tytoniową, zatrudniającą aż 700 robotników. W 1869 r. Leopold Kronenberg założył Bank Dyskontowy w Petersburgu, zaś w 1870 roku Bank Handlowy w Warszawie Spółkę Akcyjną. Było to jego największym osiągnięciem w dziedzinie bankowości i finansów. Leopold Kronenberg przez całe dorosłe życie wspierał rozwój i unowocześnianie rolnictwa, utrzymując bliskie związki z wielkimi właścicielami majątków ziemskich. Od 1857 r. należał do Towarzystwa Rolniczego. Uczestniczył w licznych inicjatywach popierających wprowadzanie nowoczesnych rozwiązań w produkcji rolnej na terenie Królestwa Kongresowego.
Kolejnym ważnym obszarem działalności biznesowej Kronenberga stał się rozwój linii kolejowych na terenie Królestwa Polskiego. W 1869 roku został wiceprezesem zarządu Towarzystwa Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej i Warszawsko-Bydgoskiej dzięki skutecznej kampanii prasowej eliminując Niemców z kierownictwa obu przedsiębiorstw. Kronenberg czynił starania o dokończenie Kolei Warszawsko-Petersburskiej, a także o eksploatację i o długoletnią dzierżawę Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Występował o budowę odgałęzienia tej linii do Katowic. Został również prezesem Rady Zarządzającej Kolei Warszawsko-Terespolskiej. Kolejno Kronenberg postanowił zainwestować w budowę linii, która później nazwana została Koleją Nadwiślańską lub Nadwiślańską Drogą Żelazną. Prowadziła ona z Mławy na granicy z Cesarstwem Niemieckim poprzez Warszawę, Lublin i Chełm do Kowla (obecnie na Ukrainie w obwodzie wołyńskim). Pierwszy pociąg w liczącą 522 km trasę wyruszył w dniu 29 sierpnia 1877 r. Trasa ta odgrywała ważną rolę w tranzycie towarów z zachodnich obszarów Cesarstwa Rosyjskiego i Królestwa Polskiego do portu w Gdańsku.
W okresie Powstania Styczniowego był jednym z przywódców „białych”- pierwotnie przeciwników walki zbrojnej z zaborcami. Finansował zakupy broni zagranicą i jej przerzut do kraju. Starał się pozyskać wsparcie dla Powstania w stolicach europejskich. Po powstaniu styczniowym wyjechał w 1863 r. do Francji, a po powrocie do Warszawy latem 1864 roku wycofał się z dalszej działalności politycznej.
Leopold Kronenberg był również aktywny na rynku prasowym. Od 1859 był wydawcą „Gazety Codziennej”. Założył, finansując ze środków własnych, Szkołę Handlową Leopolda Kronenberga, istniejącą w Warszawie w latach 1875–1900, a będącą poprzedniczką dzisiejszej Szkoły Głównej Handlowej.
Leopold Kronenberg był członkiem Komisji Umorzenia Długu Krajowego, Rady Przemysłowej Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Duchownych Królestwa Polskiego, członkiem zarządu Giełdy Warszawskiej i Starszym Zgromadzenia Kupców. Był założycielem Towarzystwa Kredytowego miasta Warszawy, Kasy Przemysłowców, Warszawskiego Towarzystwa Ubezpieczeń od Ognia. Sprawował funkcję prezesa wydziału Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynnego. W 1868 roku od cara Aleksandra III Romanowa otrzymał order św. Włodzimierza i dziedziczny tytuł szlachecki. Leopold Kronenberg przyjął herb Strugi. Był aktywnym propagatorem pracy organicznej i w swoich majątkach wprowadzał nowoczesne metody gospodarowania. W 1871 r. z dóbr Wieniec na oczynszowanie przeznaczył 1632 morgi 162 pręty spośród 3063 morgów nowopolskich i 8 prętów. Na stałe mieszkał w Warszawie,
w reprezentacyjnym pałacu przy Placu Ewangelickim. W Wieńcu i w Brzeziu przebywały jego dzieci.
W latach 1868-1871 przystąpił do budowy monumentalnego pałacu-rezydencji w Warszawie dla siebie i swej rodziny, który miał być symbolem pozycji i bogactwa właściciela. Leopold Kronenberg zmarł 5 kwietnia 1878 r. w wieku66 lat w Nicei we Francji, gdzie wyjechał „do wód” dla poratowania zdrowia. Jest pochowany w kaplicy rodowej Kronenbergów na cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym w Warszawie. Po śmierci L. Kronenberga właścicielem dóbr wienieckich został jego najstarszy syn – Stanisław Leopold,
a jego najmłodszy syn wszedł w posiadanie majątku Brzezie.
Stanisław Leopold Kronenberg (1846-1894) ukończył studia na wydziale prawno-administracyjnym w Szkole Głównej w Warszawie. Dwa lata później uzyskał na Uniwersytecie w Haidelbergu doktorat z filozofii. Po śmierci ojca zarządzał wszystkimi najważniejszymi przedsiębiorstwami należącymi do dóbr rodzinnych.
W 1887 r. z powodu choroby psychicznej zrezygnował z czynnego życia
i zamieszkał w rodzinnym pałacyku w Warszawie przy ul. Hożej.
W 1894 r., po śmierci Stanisława Kronenberga, dobra Wieniec odziedziczyła rodzina: brat Leopold Julian, bratowe i siostry Stanisława. W dwa lata później, dobra Wieniec od pozostałych spadkobierców za 141 tys. rubli, nabył Leopold Julian, najmłodszy syn Leopolda i Ernestyny małżonków Kronebergów.
Leopold Julian Kronenberg (1849-1937) posiadał staranne i gruntowne wykształcenie. Był dyrektorem petersburskiej filii Banku Handlowego
w Warszawie. Po chorobie brata Stanisława przejął w 1887 zarządzanie nad należącymi do rodziny przedsiębiorstwami, w tym Bankiem Handlowym
w Warszawie i Koleją Warszawsko-Terespolską oraz Nadwiślańską.
Był prezesem Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. W 1896 roku otworzył filię banku w Częstochowie. Był również właścicielem dóbr Strugi. W 1893 roku otrzymał dziedziczny tytuł barona cesarstwa. W latach 1907–1910 pełnił mandat posła w rosyjskiej Radzie Państwa. Był członkiem Stronnictwa Polityki Realnej.
Był jednym z fundatorów, a następnie prezesem zarządu Filharmonii Warszawskiej. Wspierał także m.in. utworzenie Instytutu Politechnicznego oraz budowę pomnika Adama Mickiewicza.
Po odzyskaniu niepodległości wyprowadził się z Warszawy. Chcąc być pochowanym koło żony na Powązkach, na krótko przed śmiercią przeszedł
z wyznania ewangelicko-reformowanego na katolickie. Zmarł 23 lutego 1937
w majątku Brzezie. Jego żoną była śpiewaczka Józefina Reszke. Mieli dwoje dzieci. W 1919 r. majątek Wieniec przekazał we władanie swemu synowi Leopoldowi Janowi,.
Leopold Jan Kronenberg (1891-1971) był z wykształcenia rolnikiem, pasjonował się hodowlą koni i jeździectwem.
W czasie I wojny światowej jako ochotnik służył w wojsku rosyjskim, w lejb-gwardyjskich huzarach grodzieńskich, gdzie dosłużył się stopnia porucznika.
Za męstwo odznaczony został orderem św. Jerzego. W 1916 roku nawiązał współpracę z Komitetem Polskim w Londynie i Polskim Komitetem Narodowym w Paryżu. Po zakończeniu wojny, w randze porucznika, wstąpił do korpusu gen. Dowbor-Muśnickiego. W grudniu 1918 r. powrócił do Polski, gdzie brał udział w powstaniach wielkopolskich i śląskich. W 1921 roku został zdemobilizowany w stopniu rotmistrza Pułku Ułanów Wielkopolskich
i powrócił do swoich dóbr w Wieńcu, otrzymanych od ojca Leopolda w 1919 r. Zajmował się hodowlą koni i prowadzeniem majątku ziemskiego.
Po wybuchu II wojny światowej, wyjechał do Warszawy, gdzie brał udział w jej obronie w charakterze łącznika wojskowego w Komisariacie Cywilnym Obrony Pragi. Po kapitulacji Warszawy, powrócił do Wieńca, skąd w listopadzie tego samego roku został wysiedlony przez Niemców i osadzony w więzieniu
we Włocławku, a następnie w Zamościu. Pod koniec 1939 r. uciekł z więzienia
i przedostał się do Warszawy. W 1941 r. otrzymał w dzierżawie od Marii Kaczkowskiej ok. 130 ha ziemi w powiecie łowickim (majątek Lubianków), gdzie pracował do lipca 1944 r. Działał w konspiracji w Delegaturze Rządu na Kraj, w Państwowym Korpusie Bezpieczeństwa miasta stołecznego Warszawy, Okręg Warszawski Armii Krajowej – Kwatermistrzostwo – Centralny Zapas Koni. Następnie powrócił do stolicy i podczas powstania warszawskiego brał
w nim udział jako pracownik PCK.
W marcu 1945 r. powrócił do majątku w Wieńcach i Brzeziu na Kujawach. Zastał go tutaj proces parcelacji jego dóbr pomiędzy miejscowych chłopów.
Tydzień później, 24 marca 1945 został aresztowany przez agentów UB
i osadzony w więzieniu we Włocławku, z którego został zwolniony 16 czerwca 1945 r. Odtąd zajmował się m.in. tłumaczeniami technicznymi z języka angielskiego. Na przełomie 1946 i 1947 r. wyemigrował do Wielkiej Brytanii, do Londynu, gdzie w 1948 roku ożenił się z Janiną z Byszewskich. Przez pewien okres przebywał w Maroku. W 1955 r. zamieszkał w Stanach Zjednoczonych, w Los Angeles. Pierwsza żona, Wanda de Montallo Rowton, zginęła w 1939 r. podczas bombardowania Warszawy, w kamienicy przy
ul. Moniuszki 2 lub według innych źródeł 6 sierpnia 1944 roku, podczas powstania warszawskiego. Dzieci – Leopold Wojciech, ps. „Kicki” (1920-1944), żołnierz AK, zginął w listopadzie podczas walk z Niemcami nad Pilicą, zaś Wanda (1922) także zginęła w czasie wojny w 1944 r.. Druga żona, Janina
z d. Byszewska, zmarła w Warszawie, w 1980 r.
ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWY
Do początków XIX w. właściciele Wieńca nie mieszkali w majętności i dlatego nie było odpowiedniej rezydencji. Był tylko folwark z budynkami gospodarczymi i mieszkalnymi dla służby i zarządców. W 1822 r. wśród zabudowań dworskich wymieniono dwa budynki mieszkalne nazwane dworami, w których mieszkali zapewne oficjaliści. Dopiero, gdy dobra te nabył Stanisław Miączyński wybudował w latach 1826-47 neogotycki dwór (dzisiejszy
tzw. stary pałac), zabudowania folwarczne oraz założył park w stylu angielskim. dom zwany pałacem w otoczeniu ogrodu angielskiego z trawnikami, klombami kwiatów i drzew dzikich, ulicami i drogami dojazdowymi. Kolejną budowlę rezydencjalną wzniósł około 1875 r. nowy właściciel dóbr wienieckich Leopold Kronenberg z przeznaczeniem dla najstarszego syna Stanisława. Jego projektantem był architekt Artur Goebel, który był także autorem koncepcji pałacu w Brzeziu oraz neogotyckiego kościoła parafialnego zbudowanego po 1882 r. i neoromańskiej kaplicy wzniesionej na cmentarzu grzebalnym w 1898 r.
Na zespół pałacowy składa się oprócz pałacu Kronenbergów oficyna-oranżeria, tzw. Stary Dwór (neogotycki pałacyk Miączyńskich) z 2 poł.
XIX w. Wspomnieć należy również park z 1 poł. XIX i XX w. oraz kordegardę
i ogrodzenie z końca XIX w. Eklektyczny pałac w stylu „renesansu włoskiego”, ujęty dwoma smukłymi wieżami, usytuowany został w miejscu wcześniejszego drewnianego dworu Miączyńskich w centrum założenia ogrodowego. Przylegający od strony zachodniej folwark, wydzielony od ogrodu pałacowego ogrodzeniem z licznymi bramkami, był sukcesywnie rozbudowywany. Wybudowano w następnych latach stajnie dla koni pociągowych, klasycyzujący w formie budynek dla koni wyścigowych, gorzelnię, remizę i spichlerz. Naprzeciw zespołu wzniesiono drewniany budynek administracyjny, dalej kuźnię, winiarnię, łaźnię dla służby i wolno stojące wzdłuż drogi budynki mieszkalne dla służby.
PARAFIA I KOŚCIÓŁ
Wieś jest już wspominana w 1152 r. jako należąca do biskupów kujawskich.
W XIV w. ufundowali oni tutaj kościół pw. św. Mikołaja i erygowali parafię, której pierwszym, znanym z imienia plebanem był Gockinus. Została ona wymieniona po raz pierwszy w dokumencie w 1324 r.
Pierwszy kościół w Wieńcu, najpewniej drewniany spłonął w 1356 r. Podobny los spotkał i drugi kościół, który spalił się w 1560 r. Został on odbudowany przez bpa Stanisława Karnkowskiego i konsekrowany w 1575 r. Sześć lat wcześniej, w 1569 r., parafia została inkorporowana do urzędu kanonika kaznodziei kapituły katedralnej włocławskiej. Od tej chwili, aż po XX w. proboszczami w Wieńcu byli członkowie tej kapituły, przeważnie tutaj nie rezydujący, utrzymując tu wikariuszy.
W 1637 r. podczas wizytacji biskupiej w parafii istniała szkoła parafialna.
Ten trzeci kościół, również drewniany spłonął doszczętnie pomiędzy 1725
a 1733 r. Odbudowany został, także z drewna, przez bpa Krzysztofa Szembeka w 1733 r. i konsekrowany w 1763 r. Dotrwał on do 1880 r., kiedy to dzięki staraniom ówczesnego proboszcza, wiernych z tej parafii i przede wszystkim rodziny Kronenbergów, ówczesnych właścicieli Wieńca, zbudowano nowy, murowany kościół, konsekrowany przez bpa Aleksandra Bereśniewicza
19 III 1883 r. W marcu 1918 r. wojsko niemieckie skonfiskowało organy kościelne ufundowane w 1884 r. przez Stanisława Kronenberga.
Świątynia ta została wysadzona w powietrze w 1941 r. przez Niemców w czasie okupacji hitlerowskiej. Po zakończeniu wojny odbudowano ją na starych fundamentach, a tymczasowo służyła parafii kaplica na cmentarzu. Nowy kościół został wybudowany w 1964 r. i służy on do dzisiaj parafianom.
CZASY WSPÓŁCZESNE
Do czasów współczesnych w lasach między Wieńcem a Brześciem Kujawskim
i między Wieńcem a Włocławkiem zachowały się pozostałości licznych okopów oraz rowów przeciwczołgowych, które Niemcy przygotowali jesienią 1944 r., chcąc bronić Włocławka od strony zachodniej. Zachowało się także kilka schronów po obu stronach Zgłowiączki. Wobec szybkich postępów ofensywy Armii Czerwonej w styczniu 1945 r. umocnienia te były praktycznie niewykorzystane.
W 1990 r. Wieniec stał się sołectwem samorządowej gminy Brześć Kujawski. Na początku XXI w. szkoła podstawowa została rozbudowa o nowe pomieszczenia i połączona z centrum Wieńca bezpiecznym ciągiem pieszym.
W 2006 r. w pałacu zaprzestano działalności szpitalnej i cały obiekt przekazano na własność Samorządowi Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Od 2009 r. rozpoczęto prace koncepcyjne i modernizacyjne nad utworzeniem, początkowo Centrum Integracji Europejskiej, a następnie Kujawskiego Centrum Muzycznego. Nowym właścicielem obiektu jest Kujawsko-Pomorski Impresaryjny Teatr Muzyczny w Toruniu.
W 2012 r. rozpoczęła się eksploatacja autostrady Północ-Południe A1, która przecięła Wieniec. Przy autostradzie we wsi został zlokalizowany MOP (Miejsce Obsługi Podróżnych). Wieniec bezpośrednio sąsiaduje z obszarem Pikutkowo-Słone – Machnacz, który marketingowo nazwany jest Brzeską Strefą Gospodarczą.
ZABYTKI
W Wieńcu znajdują się następujące zabytki:
- ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWY – styl wystroju nawiązujący
do renesansu włoskiego. Pałac jest piętrowy, z dwupiętrowymi ryzalitami.
Od północy do południa są czterokondygnacyjne wieże zakończone wysokimi, spiczastymi dachami. Nad wejściem żeliwny balkon i półkoliście zamknięta porte-fenetre. Cała zabudowa ma powierzchni 858,2 m², powierzchni użytkowej – 1785 m² i kubatury 11 240 m³.
- PARK – założony na planie w kształcie zbliżonym do trapezu. Szatę roślinną stanowi 1411 pozycji drzew i krzewów liściastych i iglastych. Są wśród nich
m. in. klon, jesion wyniosły, lipa drobnoliściasta, wiąz szypułkowy, jawor, kasztanowce, modrzew i platan kolonisty. Park posiada powierzchnię 8 ha.
- STARY PAŁAC – obiekt w stylu neogotyku angielskiego, piętrowy, wzniesiony na rzucie prostokąta, z częściowo wbudowaną w korpus ośmioboczną wieżą. Najwyższa kondygnacja obwiedziona balkonem z żeliwną balustradą o motywach rozet z czteroliśćmi. Nad nim wmurowana w ścianę neogotycka płyta żeliwna z medalionem Władysława Łokietka. W późniejszych latach pałacowi przeznaczono funkcję oficyny.
- KORDEGARDA -portiernia z główną bramą wjazdową i ogrodzeniem
z 1873r.
- KOŚCIÓŁ PARAFIALNY – pw.św. Stanisława Kostki i Mikołaja.
W świątyni jest ołtarz główny, neogotycki z 2 poł. XIX w. z licznymi rzeźbami świętych i obrazem Przemienienia Pańskiego, pochodzący z katedry we Włocławku. Jest też obraz Matki Boskiej Częstochowskiej z XX w. w srebrnej, rokokowej sukience z 2 poł. XVIII w. Ponadto obraz św. Mikołaja z 1885 r.
i prymitywne rzeźby ludowe, neogotyckie, pochodzące ze starego wienieckiego kościoła i z katedry włocławskiej. W nawie głównej obraz św. Józefa uratowany z ołtarza głównego kościoła zniszczonego przez Niemców w 1941 r., odnaleziony w 2005 r. Obok plebania wybudowana w 1900 r.
- KAPLICA – wybudowana w 1897 r. na cmentarzu w Wieńcu w stylu neoromańskim, prostokątna trójprzęsłowa z węższym, jednoprzęsłowym prezbiterium. Cmentarz rzymskokatolicki z XIX w. ze starodrzewem.
- ZESPÓŁ FOLWARCZNY – (ul. Parkowa 25-37), budynki powstałe w 1 poł. XIX w., częściowo przebudowane, rozlokowane wokół rozległego, czworobocznego dziedzińca (spichlerz i stodoła). Znajdujące się tam także owczarnię i zajazd rozebrano. W Zespole z poł. XIX w. jest: dawna GORZELNIA (1877 r.) eklektyczna, o cechach klasycyzujących. Murowana
z cegły, otynkowana, parterowa z kwadratową, piętrową częścią pośrodku.
W szczycie od ul. Parkowej 37 jest płycizna z tarczą zegarową i datą budowy,
d. KUŹNIA (ul Parkowa 25), zdewastowana, dawna ŁAŹNIA (ul Akacjowa 1), d. STAJNIA (ul. Parkowa 29).
- KUŹNIA – (ul. Parkowa 25), zdewastowana, d. ŁAŹNIA (ul. Akacjowa 1),
d. STAJNIA (ul. Parkowa 29).
- DAWNA SZKOŁA – następnie siedziba urzędu gminy z I poł. XIX w., budynek późno klasycystyczny.
- CZWORAK – (ul. Parkowa 24), budynek murowany z poł. XIX w.
- DOM PRACOWNIKÓW FOLWARCZNYCH – - budynek
z 2 kondygnacjami tzw. „Czerwone Piekło” (ul. Parkowa 52) z końca XIX w.
- DAWNE ALEJE: lipowa (ul. Parkowa), jaworowa i klonowa (ul. Klonowa).
